روند اجرایی انتخابات مجلس ایران از آغاز به کار ستاد انتخابات کشور تا افتتاح دوره جدید مجلس شورای اسلامی نزدیک به یک سال طول می کشد.
فرمان آغاز عملیات انتخابات از سوی وزارت کشور ایران به عنوان مجری انتخابات صادر می شود و در ادامه با همکاری شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات ادامه پیدا می کند.
مرحله نهایی انتخابات با گزارش وزیر کشور در روز افتتاح دوره جدید مجلس در حضور رئیس دفتر رهبری، رئیس جمهور، رئیس قوه قضائیه، رئیس مجمع تشخیص مصحلت نظام و رئیس سنی مجلس جدید، پایان می گیرد.
اما یک شهروند ایرانی از لحظه تصمیم به نامزدی تا هنگام ورود به مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده، چه مراحلی را طی می کند؟
مرحله نامزدی نمایندگی مجلس (پس از ثبت نام)
چه کسانی می توانند نامزد انتخابات مجلس شوند؟
افراد علاقمند به نامزدی در انتخابات مجلس باید دارای تابعیت ایران باشند. اعتقاد و التزام عملی به اسلام و جمهوری اسلامی ایران و وفاداری به قانون اساسی و اصل ولایت مطلقه فقیه از شرایط ابتدایی نامزدی در انتخابات مجلس ایران است. نداشتن سو شهرت در حوزه انتخابیه، سلامت جسمی در حد برخورداری از بینائی، شنوائی و گویائی، داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن ازدیگر شرایط نامزدی است.
در هر سنی می شود نامزد انتخابات مجلس شد؟
حداقل سی سال تمام و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام باید باشد.
آیا فقط مسلمان ها مجاز به نامزدی در انتخابات مجلس هستند؟
خیر. بر خلاف انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس خبرگان رهبری، اقلیت های دینی مصرح در قانون اساسی ایران هم می توانند نامزد نمایندگی مجلس شوند و در انتخابات شرکت کنند. قانون انتخابات مجلس برای اقلیت های دینی سهمیه مشخص کرده است. داوطلبان نامزدی نمایندگی در انتخابات که دین آنها در قانون اساسی جمهوری اسلامی قید شده، از شرط داشتن التزام عملی به اسلام، مستثنی هستند. (اقلیت های دینی زرتشتی، یهودی هر کدام یک نماینده در مجلس ایران خواهند داشت. مسیحیان ایران شامل کلدانی ها، آشوری ها و ارامنه سه سهمیه در مجلس دارند)
اولین قدم برای نامزدی در انتخابات چیست؟
دارندگان مشاغل و سمت های رده بالای دولتی برای ثبت نام به عنوان نامزد انتخابات باید شش ماه پیش از شروع ثبت نام از سمت خود استعفا دهند.
چه کسانی باید استعفا کنند؟
معاونان رئیس جمهور، وزرا، سفرا، استانداران، شهرداران، مشاوران رده بالای دولتی، قضات و روسای بخش های مختلف قوه قضائیه، روسای رده بالای صداوسیما، اعضای شوراهای شهر و روستا و نمایندگان و ناظران شورای نگهبان از جمله افرادی هستند که باید برای ثبت نام در انتخابات از سمت خود استعفا کنند.
چه وقت باید ثبت نام کرد؟
ثبت نام نامزدهای داوطلبی نهمین دوره انتخابات مجلس روز سوم دی ماه آغاز می شود و یک هفته ادامه خواهد داشت.
ثبت نام در کجا انجام می شود؟
در مراکز بخشداری، فرامانداری شهرها و داوطلبان نمایندگی که در خارج از ایران به سر می برند باید برای ثبت نام به کنسولگری های جمهوری اسلامی مراجعه کنند.
از میان داوطلبان، چه کسی نامزد نهایی در انتخابات می شود؟
مطابق قانون انتخابات ایران شورای نگهبان باید صلاحیت داوطلبان نامزدی انتخابات را تایید کند.
مراحل تایید صلاحیت چیست؟
ابتدا هیات های اجرایی (متشکل از نمایندگان به انتخاب وزارت کشور) نظر خود را درباره ثبت نام شدگان به هیات های نظارت (نمایندگانی به انتخاب شورای نگهبان) ارائه می کنند. در صورتی که داوطلبی از این مرحله عبور کند، شورای نگهبان به دبیر احمد جنتی نظر فهرست نهایی داوطلبان تایید صلاحیت شده را به وزارت کشور ارائه می کند. رد صلاحیت شدگان در تمام مراحل تایید صلاحیت می توانند نسبت به نتیجه آن شکایت کنند.
